یحیی بن احمد تیفاشییحیی بن احمد تیفاشی از جمله شعرای قرن ششم بود. ۱ - تولدیحیی بن احمد بن ابی بکر در حدود سال ۵۵۱-۵۵۴ قمری/ ۱۱۵۶-۱۱۵۹ میلادی متولد شد. ۲ - نقل اشعار ویبرادرزادهاش احمد بن یوسف تیفاشی در فصل الخطاب [۱]
تیفاشی، احمد، فصل الخطاب فی مدارک الحواس الخمس لاولی الالباب، ص۳۷، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۰م.
و عمادالدین کاتب اصفهانی در خریدة القصر [۲]
کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۷-۱۲۸، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
ابیاتی از وی نقل کرده‌اند.۳ - یحیی بن احمد در قابسیحیی از قفصه به قابس (از بنادر افریقیه) رفت و در آن‌جا ماندگار شد. بزرگان بنی جامع هلالی (امیران محلی قابس)، [۳]
ابن خلدون، العبر، ج۶، ص۳۴۰-۳۴۲، قاهره، ۱۹۵۹م.
به ویژه آخرین امیر آن‌ها، ابوالحملات مدافع بن رشید را مدح گفت.۴ - وفاتعمادالدین کاتب پس از اشاره به این نکات افزوده است که یحیی پس از ۵۵۰ ق در جریان کشتار مسلمانان به دست «فرنگان در سیسیل» کشته شد. [۴]
کاتب، عمادالدین، خریدة القصر، ج۱، ص۱۲۷، قسم شعراء المغرب، به کوشش محمد مرزوقی و محمد عروسی مطوی، تونس، ۱۹۶۶م.
اما به نظر می‌رسد که عبارت «الافرنج بصقلیة» مذکور در نسخۀ چاپی خریدة القصر، تصحیف «افرنج صقلیة» (فرنگان سیسیل) باشد زیرا به روایت ابن اثیر در ۵۵۱ قمری نُرمان‌های سیسیل هنگام سرکوب شورش امیران شهرهای سَفاقُس، طرابلس و قابس شمار بسیاری از مسلمانان را کشتند. [۵]
ابن اثیر، علی، الکامل فی التاریخ، ج۱۱، ص۲۰۴-۲۰۵.
پس می‌توان گفت که یحیی تیفاشی در جریان این کشتار و پیش از گشوده شدن قابس به دست عبدالمؤمن بن علی، نخستین خلیفۀ موحدی، و فرار مدافع هلالی (۵۵۴ قمری) کشته شده است.۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «تیفاشی»، ج۱۶، ص۶۲۳۸. |